Phòng tránh bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và cơ quan lập biểu mô ở tôm

Bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và cơ quan lập biểu mô (viết tắt IHHNV) do virus infectious hypodermal và hematopoietic necrosis gây ra. Bệnh xảy ra trên cả tôm sú và tôm thẻ chân trắng (TTCT) ở tất cả các giai đoạn phát triển và bất cứ thời điểm nào trong năm.

Loại virus này sau khi xâm nhập vào cơ thể tôm sẽ phá hủy các tế bào biểu mô ở vùng đầu, đuôi, cơ quan tạo máu, hệ bạch huyết, các tế bào thần kinh, tuyến râu và có thể lây truyền theo chiều dọc lẫn chiều ngang, chúng làm hoại tử mô và sưng to vật chủ. 

Khi bệnh bùng phát, những con tôm mang mầm bệnh nếu sống sót cũng sẽ mang virus trong suốt vòng đời và sẽ lây truyền virus cho thế hệ sau (lây nhiễm theo chiều dọc). Bên cạnh đó, bệnh này cũng lây theo chiều ngang cho những con tôm khác trong ao khi tôm khỏe ăn thịt hoặc chất thải của tôm bệnh.

1. Dấu hiệu nhận biết bệnh IHHNV ở tôm

Biểu hiện của bệnh IHHNV

TTCT bị nhiễm IHHNV có biểu hiện dị hình còi cọc, phần đầu chủy bị cong, biến dạng, râu quăn queo, lớp vỏ ngoài sần sùi, thô ráp. Phần sống lưng và đuôi tôm có hình dạng bất thường.

Tôm ăn kém, phân đàn cao. Hệ số còi cọc ở TTCT thường từ 10 – 30%, khi bị bệnh nặng hệ số còi cọc chậm lớn có thể lên tới 50%.

Đối với những tôm mang mầm bệnh, khi điều kiện ao tôm xấu, sức đề kháng yếu, thì tôm mang mầm bệnh sẽ phát bệnh. Khi quan sát trong ao, tôm bệnh thường có biểu hiện giống một số bệnh khác như ăn yếu, bỏ ăn, bơi lờ đờ trên mặt nước.

Bệnh IHHNV gây ảnh hưởng nặng nề về kinh tế vì tôm nhiễm bệnh sẽ bị dị hình, còi cọc, chậm lớn, không đồng đều, khiến bà con nông dân thất thu.

2. Cách phòng bệnh IHHNV ở tôm

Giống như các bệnh do virus gây ra, bệnh hoại tử cơ quan tạo máu và cơ quan lập biểu mô chưa có thuốc điều trị, các biện pháp tốt nhất để phòng tránh bệnh và làm giảm tác hại của bệnh nằm ở 3 việc là: Kiểm soát con giống, môi trường nước ao và dinh dưỡng cho tôm.

* Đối với vấn đề con giống

Sử dụng tôm giống có chất lượng cao, sạch bệnh. Tôm giống trước khi mua phải có chứng nhận kiểm dịch không mang các mầm bệnh nguy hiểm theo quy định kiểm dịch của cơ quan chức năng.

* Về môi trường ao nuôi

Trong quá trình nuôi, bà con nên thường xuyên thay nước, siphon đáy định kỳ.

Hằng ngày, tiến hành đánh men vi sinh để phân hủy chất hữu cơ và gây màu nước có lợi cho tôm. Các chỉ số môi trường trong ngưỡng thích hợp:

• Độ pH từ 7.5 - 7.9.
• Nồng độ kiềm cho tôm nhỏ từ 90 - 120 ppm và 120 - 180 ppm dành cho tôm lớn. 
• Oxy từ 5 - 6 ppm duy trì trong suốt vụ nuôi.
• Lượng khí độc được kiểm soát giúp cho tôm phát triển tốt.     

Bà con nên quản lý chặt chẽ lượng thức ăn đưa vào ao, tránh tình trạng thức ăn dư thừa, vừa tăng chi phí vừa dẫn đến tồn đọng chất hữu cơ, gây hại cho sức khỏe của tôm.

* Về vấn đề dinh dưỡng

Bổ sung định kì vitamin C và các loại vitamin khác, men tiêu hóa, khoáng chất, các hợp chất tăng cường hệ miễn dịch như Glucan, Mannan,... nhằm tăng sức đề kháng cho tôm.

Tuyệt đối không sử dụng kháng sinh để phòng bệnh cho tôm. Đây là một bệnh do virus gây ra, dùng kháng sinh không những không có tác dụng mà còn gây ra nhiều hệ lụy đáng tiếc.

Trong trường hợp phát hiện có dấu hiệu bị bệnh IHHNV nên hủy tôm. Bà con xử lý nước ao bằng Chlorine nồng độ tối thiểu 70 ppm để tiêu diệt mầm bệnh và chỉ xả nước ra bên ngoài sau ít nhất 15 ngày sau khi xử lý hóa chất.

Ao bệnh nên ngưng nuôi vụ mới trên 1 tháng để đủ thời gian cải tạo, sát trùng, cắt mầm bệnh.